Auteur: Reinske Reekers-de Vries n.a.v. haar afstudeeronderzoek.

Paulus roept ons op om de nieuwe mens aan te doen, te leven door de Geest en de oude mens af te leggen, het leven vanuit ons oude ik. Maar wat als je zo innerlijk verwond bent geraakt in het leven, dat je dat niet kunt?  

Door pastorale gesprekken die ik voerde tijdens stages kwam ik in aanraking met de gebrokenheid van mensen en kreeg ik het verlangen om me te verdiepen in het gedachtegoed over genezend gebed. Dit is een vorm van charismatisch pastoraat en kan een weg bieden tot genezing van innerlijke gebrokenheid. 

Onderzoek naar genezend gebed 
In kerken komt steeds meer belangstelling voor het werk en de gaven van de heilige Geest, waaronder het bidden voor innerlijke genezing. Dit raakt ook het werkveld van de pastoraal werker, bijvoorbeeld doordat gemeenteleden conferenties bezoeken. De pastoraal werker wordt uitgedaagd om hier adequaat en hoopvol op te anticiperen. Om die reden raakt deze ontwikkeling ook de beroepsidentiteit van de pastoraal werker.  

In nauw overleg met het lectoraat ‘Geloven in context’ heb ik daarom onderzocht op welke manier het onderwijs in de Beroepsspecialisatie Pastoraal werk kan worden verrijkt met het gedachtegoed over genezend gebed. Ik heb me verdiept in de achtergrond en inhoud van genezend gebed en wat een pastoraal werker nodig heeft om met genezend gebed te kunnen werken. Daarnaast heb ik mensen geïnterviewd over hun ervaringen met genezend gebed in hun beroepspraktijk en gekeken naar wat dit betekent voor hun beroepsidentiteit.  

Ik ontdekte hoe het bidden voor innerlijke genezing is ontstaan vanuit de Bijbelse geschiedenis en gericht is op Gods koninkrijk en het nieuwe leven door de Geest.  

In genezend gebed worden iemands verwondingen bij God gebracht zodat Hij ze kan genezen. Uit de interviews bleek dat genezend gebed een onderwerp is dat respondenten persoonlijk raakt en bezighoudt. De manier waarop ze ermee in aanraking zijn gekomen verschilt, maar het ontdekken van genezend gebed heeft zowel impact op hun persoonlijke geloofsleven als op de inhoud en hun manier van werken. Het bidden met mensen en/of het lesgeven over innerlijke genezing maakt een (groot) deel uit van ieders beroepspraktijk. De meerwaarde van genezend gebed wordt onder meer gezien in het mensen helpen door hun blokkades heen te breken en het heel bewust inzetten van de relatie tussen mensen en God.  

Advies
Ik heb in mijn onderzoek geconstateerd dat genezend gebed de beroepsidentiteit van de pastoraal werker kan versterken. Genezend gebed vraagt deels andere bekwaamheden dan nu in de opleiding worden aangeleerd. Mijn advies is om in de opleiding hier meer aandacht aan te besteden. 

 Als je wilt reageren of interesse hebt in mijn onderzoek kun je mailen naar relidv@gmail.com. 

Auteur: Anny Hutten-Mateboer n.a.v. afstudeeronderzoek naar ‘Pastoraat in de kleine groepen’.

‘Ik voel mij veilig in mijn kring en kan alles bespreken dat mij bezighoudt.’
‘Persoonlijke zaken deel ik bij voorkeur niet met mijn kring.’
‘Ik deel regelmatig lief en leed met mijn kring.’ ‘Als ik relatieproblemen had, zou ik dat niet met mijn kring delen.’

 Dit zijn zo een paar reacties als je mensen vraagt naar hun ervaringen met het delen van lief en leed in de kleine groepen in de gemeente.
De ervaringen zijn heel verschillend, terwijl na onderzoek blijkt dat iedereen het belangrijk vindt om voor elkaar te zorgen en met elkaar mee te leven in de gemeente van Christus. De oproep van Paulus om ‘elkaars lasten te dragen’, wordt door iedereen bevestigt. De opdracht van Petrus om ‘elkaar lief te hebben’, wordt door iedereen als vanzelfsprekend gezien. Maar hoe gaat het nu echt in de praktijk? Durven we ons persoonlijke leven te delen met een groepje gemeenteleden? Voelen we zo vertrouwd en veilig bij elkaar, dat we elkaars hulp en troost opzoeken?

Onderling pastoraat
Sinds een paar jaar is de gemeente verdeeld in kleine groepen, die regelmatig bij elkaar komen. Het doel was dat de gemeente in kleine groepen beter naar elkaar kon omzien en met elkaar meeleven. Het was nu tijd om eens te onderzoeken hoe het onderling pastoraat nu functioneert in de kleine groepen.

Alles delen?
Na onderzoek blijkt dat mensen wel regelmatig iets delen uit hun leven, maar dat ook veel mensen niet zomaar alles vertellen. Ook al voelen de meeste mensen zich veilig, toch is het moeilijk om van alles te delen. Sommige onderwerpen zullen de meeste mensen nooit delen met hun kleine groep. Maar we zijn toch één lichaam, moeten we niet juist in de gemeente alles kunnen vertellen aan elkaar? We hoeven niet te streven naar een gemeente waarin we alles met elkaar moeten delen. We leven in een gebroken wereld, we zijn allemaal verschillend en we hebben andere dingen meegemaakt in ons leven. Dat heeft allemaal invloed op onze eigen manier van delen en vertrouwen.

Doen!
Moeten we ons dan neerleggen bij de situatie, zoals die nu ervaren wordt? Nee, zeker niet! In mijn onderzoek heb ik de bijbelse gegevens over pastoraat gelegd naast de ervaringen uit de praktijk. Ook in deze gebroken wereld kunnen we in de gemeente groeien in de zorg voor elkaar. Uit mijn onderzoek volgen dan ook aanbevelingen voor de kerkenraad en de kringen. Praktische tips hoe we de zorg voor elkaar kunnen vormgeven, vaardig worden in het voeren van een gesprek, samen groeien in het leven met Christus, zijn allemaal manieren waarop de groep de onderlinge band kan versterken en de onderlinge zorg kan groeien. Samen, bij een open bijbel en met gevouwen handen.

Meer informatie kunt u opvragen via mail bij annyhutten@hotmail.com.

Auteurs: Anne Hoogendijk en Fleur van Snippenberg n.a.v. hun afstudeeronderzoek.

“In de Bijbel staat dat geslachtsgemeenschap voor het huwelijk niet mag” maar ook “Als je zeker weet dat je gaat trouwen mag je wel geslachtsgemeenschap hebben”. Dit zijn twee uitspraken van tieners. Ogenschijnlijk lijken de uitspraken van deze tieners ver uit elkaar te liggen. Maar is dat ook zo?

 Seksualiteit
Seksualiteit is een onderwerp wat ieder mens bezighoudt. Waarom? Omdat God ons als seksuele wezens heeft geschapen. Seksualiteit heeft een plek in het paradijs maar na de zondeval is de omgang met seksualiteit veranderd. In het Westen wordt vandaag de dag weinig rekening gehouden met hoe God seksualiteit bedoeld heeft.

Tieners en seksualiteit
Tieners staan midden in deze wereld. In hun zoektocht naar wie zij zijn als persoon en wat hun normen en waarden zijn komt ook het onderwerp seksualiteit naar voren. De tieners die in zich in begeven in de context van de HGJB geven aan dat ze de Bijbel duidelijk vinden over seksualiteit, maar dat ze niet weten wat er in de Bijbel staat over dit onderwerp. Ze willen hier duidelijkheid over en wat hun betreft mogen kerken of christelijke organisaties het vaker over seksualiteit hebben. De tieners zijn op zoek.

Thema’s en vragen
Drie thema’s omtrent seksualiteit houden de tieners uit ons onderzoek bezig:

1. Seksualiteit en de Bijbel
2. Verliefdheid
3. Abortus
   Het eerste thema komt niet als een verrassing, zoals we hierboven al schreven. Verliefdheid is gekozen omdat tieners zich afvragen hoe ze weten dat ze verliefd zijn en hoe ze erachter komen dat iemand verliefd op hen is. Abortus is gekozen vanwege de ethische kant: mag je abortus plegen en wat zegt de Bijbel erover?

Normen en waarden
De tieners die in onze introductie aan het woord kwamen kennen toch meer overeenkomsten dan gedacht. Ondanks dat tieners hun normen en waarden nog aan het vormen zijn, hebben ze al een aantal hiervan gevormd of overgenomen van hun omgeving. Ten eerste zijn er volgens de tieners voorwaarden nodig om geslachtsgemeenschap te hebben. Deze voorwaarden variëren van het vertrouwen van elkaar tot aan alleen geslachtsgemeenschap binnen het huwelijk. Een tweede waarde is dat tieners het belangrijk vinden wat de Bijbel zegt over seksualiteit. Een derde waarde is dat ze over seksualiteit praten of hier voor openstaan. Ouders spelen een belangrijke rol, maar ook school, vrienden en broers of zussen. En niet onbelangrijk: tieners willen dat het thema seksualiteit vaker terugkomt in de kerk, op welke manier dan ook.

Durven wij seksualiteit bespreekbaar te maken?
Voor de ontwikkeling van tieners is het belangrijk dat er over seksualiteit gesproken wordt. Te midden van alle informatie die ze meekrijgen vanuit de sociale media en de maatschappij hebben wij als christenen een ander geluid dat we kunnen laten horen. God heeft seksualiteit geschapen als iets goeds en dat Hij wil dat we er op een juiste manier mee omgaan. Durven wij het gesprek over seksualiteit aan te gaan met tieners? Durven we met ze op zoek te gaan naar wat er in de Bijbel staat over dit onderwerp? Durven we ons kwetsbaar op te stellen en te vertellen hoe we hier zelf mee omgaan?

Meer weten over ons onderzoek? Stuur dan een mailtje naar annehoogendijk@hotmail.com of fleur_van_snippenberg@hotmail.com.

Anne Hoogendijk & Fleur van Snippenberg

Auteur: Tsjikke Bloem n.a.v. haar afstudeeronderzoek.

Vooraf: Voor de geestelijke verzorg(st)ers van Opella heb ik mijn afstudeeronderzoek gedaan, met als hoofdvraag:  Wat is de behoefte aan en het belang van zingevingsbegeleiding bij revaliderende ouderen van de revalidatiecentra van Opella en hoe kan de zingevingsbegeleiding in de revalidatiezorg geïmplementeerd worden?

Een onderdeel van mijn onderzoek gaat over de verbinding tussen zingeving en gezondheid. Graag neem ik jullie mee op een korte reis om erachter te komen of aandacht voor zingeving daadwerkelijk invloed heeft op de gezondheid van mensen.

 Zingeving in een concentratiekamp
Te beginnen bij Viktor Frankl hij was een Joodse psychiater uit Oostenrijk. Hij werd met zijn vrouw gedeporteerd naar een concentratiekamp en ontwikkelde hier de visie dat het geven van zin aan het eigen leven, de diepste behoefte van de mens en tegelijkertijd de sterkst gezond makende kracht is. In het concentratiekamp observeerde hij de mensen die nieuw aangekomen waren van het transport en merkte op dat hij dacht: “Die haalt het en die haalt het niet’. Dat bleek te kloppen. Frankl vroeg zich af wat het was dat hij zag aan de mensen, van wie hij dacht: “Die haalt het”. Het bleek om mensen te gaan die leefden vanuit een bepaald levensmotief of voor een bepaald persoonlijk doel, dat hun leven zin gaf. Die mensen bleken de vreselijke omstandigheden veel beter te overleven dan mensen die niet leefden vanuit een bepaalde persoonlijke zingeving, maar vanuit conventies en uiterlijkheden.

Zingeving is bevorderlijk voor de gezondheid
Later zijn ook nog vergelijkbare conclusies getrokken zoals de Amerikaanse-Israëlische sociologisch onderzoeker Aaron Antonovsky. Door middel van een soortgelijk onderzoek onder mensen die in een concentratiekamp hadden verbleven ontdekte hij drie belangrijke karaktereigenschappen namelijk:

• Inzicht in de eigen situatie.
• Het gevoel om tenminste ergens nog greep op te hebben.
• Het beleven van zingeving.

Van deze drie eigenschappen was volgens hem de zingeving de belangrijkste. Antonovsky ontwikkelde hiermee in 1979 zijn visie op salutogenese, het gezondheid bevorderende in de mens.

Positieve gezondheid
Als laatste wil ik graag naar de visie op zingeving en gezondheid van ex-huisarts Machteld Huber kijken. Volgens Machteld Huber is de definitie van gezondheid het volgende: “Gezondheid als het vermogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven.” Naast de fysieke aspecten van ziek-zijn, spelen ook sociale relaties en zingeving een rol. Dit zijn manieren waarop mensen met hun ziekte leren omgaan, ook als de patiënt niet helemaal genezen kan worden. Hieruit blijkt dat zingeving expliciet deel uitmaakt van de gezondheidszorg. Met deze definitie wordt erkend dat zingeving onlosmakelijk verbonden is met het ervaren van gezondheid.

Kortom wil ik stellen, dat zingeving verweven is in het gehele leven van de mens dus is het ook van belang dat er aandacht besteed wordt aan zingeving tijdens ziekte en gebrokenheid.

Bent u nieuwsgierig geworden naar het gehele onderzoek of heeft u vragen. Neem dan gerust contact op.
Tsjikke Bloem
E-mail: tsjikkemartsjebloem@msn.com

Auteur: Eelco Poelarends n.a.v. zijn afstudeeronderzoek. 

Vooraf:  Beginnend hbo-theoloog of al langer aan het werk in de kerk? Het blijft een uitdaging om binnen de gemeente deze kwetsbare plek in te nemen. Het meeste van het werk wordt door gemeenteleden op vrijwillige basis gedaan. Hoe zorg je dat je relaxed blijft functioneren?
Eelco Poelarends deed in opdracht van het lectoraat ‘Geloven in context’, verbonden aan de academie Theologie van de Christelijke Hogeschool Ede (CHE) een casusstudie om inzicht te krijgen in de relaties tussen een kerkelijk werker en de vrijwilligers in die gemeente. Daarbij lag zijn focus op de ervaren spanningen in die relaties.

Na aanleiding van het onderzoek geeft hij vijf tips. Deze suggesties zijn niet alleen relevant voor jeugdwerkers, pastoraal werkers en andere hbo-theologen. Kerkraden en leidinggevenden kunnen er ook hun voordeel mee doen.

Tip 1: Ga kerkshoppen

Energie krijgen van je werk, dat is wat je wilt. Maar dit is niet vanzelfsprekend. Op een aantal basisvoorwaarden heeft de gemeente en kerkenraad invloed. Bij het solliciteren en de keuze voor een gemeente, is het goed om te letten op randvoorwaarden, als de identiteit van de kerk en de omstandigheden waarin je het werk moet doen. Als deze eisen bij je passen heb je een goede stap gezet. Maar wil je echt gemotiveerd blijven, dan is het belangrijk dat je successen boekt en daarin bevestiging ontvangt. Hier heb je als hbo-theoloog invloed op.

Tip 2: Voorkom een valse start

Gemeenten hebben niet altijd helder wat ze van een professional kunnen verwachten, waardoor een concreet takenpakket en functieprofiel kan ontbreken. Om op een ontspannen wijze te starten is het daarom goed om hier goed aandacht aan te besteden. Dit kan ook bij de leidinggevenden van de kerkelijk werker van pas komen. Ze weten waar ze op kunnen sturen en de kerkelijk werker weet wat hij mag verachten. Ben je al aan de slag? Dan is het aan te bevelen om hier nog eens met de kerkenraad over in gesprek te gaan.

Tip 3: Maak een bouwtekening

Als professional doe je maar een klein deel van het werk. Je wilt de gemeenteleden, die beperkt tijd hebben, zo goed mogelijk tot hun recht laten komen. Vrijwilligersbeleid, waarbij aandacht wordt gegeven aan de aspecten van werven, begeleiden en afscheid nemen, is geen overbodigheid, om henzelf, de gemeente en wereld op te bouwen.

Tip 4: Koop een spiegel

Storend gedrag van gemeenteleden, is een prima spiegel voor jezelf. Waarom stoor juist jij je aan dat gedrag? Het is belangrijk om hierbij na te denken in welke mate je de verandering van het gedrag zelf in de weg staat en hoe je effectiever gedrag stimuleert bij de ander.

Tip 5: Laat je ogen laseren

Secularisatie? Het kerkbezoek neemt af en gemeenteleden lijken minder belang te hechten in de geloofsopvoeding van kinderen en jongeren. Ook de opkomst bij activiteiten is laag. Al snel valt het allemaal tegen en daalt de motivatie. Maar waar leggen we de focus? De-secularisatie begint bij onszelf, door ons grootste verlangen in God te zoeken. Hierdoor leer je anders kijken en gaat geloofsgroei – al is het zo klein – ons weer opvallen.

Benieuwd hoe Eelco bij deze tips komt vanuit de ervaren spanningen? Het rapport is hier te lezen. Meer informatie over het werken met vrijwilligers op de online toolkit van de opleiding GPW van de CHE: http://theolgietoolkit.nl
Wil je verdere informatie, dan mag je contact opnemen met hem via e-mail (eelcopoel@gmail.com) of LinkedIn (https://www.linkedin.com/in/eelcopoelarends).

Auteur: Rene Bosman n.a.v. zijn afstudeeropdracht Religieus islamitisch terrorisme. 

Islam en geweld horen bij elkaar! Moslims en de islam zijn een bedreiging voor Nederland. Deze stellingen worden door veel Nederlanders onderschreven. Beelden van verschillende terroristische aanslagen in Europa staan nog scherp op ons netvlies. Misschien hoor jij wel bij de meerderheid van de Nederlandse bevolking die bang is voor de islam en voor de multiculturele samenleving.  

De islam in Nederland gelooft net als andere religies in een hoger wezen. De religieus islamitische terrorist rechtvaardigt zijn handelen vanuit deze hogere macht. Door een bepaalde interpretatie van de islam heeft de terrorist het recht om opzettelijk onschuldige burgers met geweld te doden. Dit islamisme is obscuur en in zichzelf gekeerd, fanatiek en oorlogszuchtig. Dit is niet de islam zoals Nederlandse moslims voorstaan. Zij geloven in een open, tolerante en vredelievende islam. Beiden zijn niet met elkaar te rijmen. Los van de vraag waarop wij deze uitspraken baseren wil ik de vraag stellen in hoeverre wij worden beïnvloed door het religieus islamitisch terrorisme in ons denken en in onze houding ten opzichte van moslims in Nederland. Tot nu toe zijn er gelukkig nog geen aanslagen geweest in Nederland maar de invloed van terroristische aanslagen in andere Europese landen stoppen niet bij de Nederlandse grens. Na elke aanslag zijn er vaak heftige uitlatingen en een toename van het wij-zij denken. 

De vraag die ik mijzelf als godsdienstonderwijzer hebt gesteld is ‘hoe zit dat nu met jongeren?’. Heeft het religieus islamitisch terrorisme invloed op het denken op de houding van jongeren ten aanzien van moslims en de islam in Nederland? Wat blijkt? Onderzoek dat is uitgevoerd in opdracht van Melanchthon Schiebroek wijst uit dat tweederde van de onderzochte groep aangeeft geen negatieve gevoelens te hebben ten opzichte van religie, niet negatief denkt over de moslims en de islam en geen negatieve invloed ervaart in de persoonlijke beleving en houding ten opzichte van moslims in Nederland. Kanttekening hierbij is dat één derde dit wel vindt. Dat is een grote groep. Uit ervaring weten we dat een kleine groep grote invloed heeft in de klas. Deze groep die aangeeft wel negatief te worden beïnvloed door het religieus terrorisme moeten we dus zeer serieus nemen. De godsdienstonderwijzer heeft als opdracht om met beide groepen in gesprek te gaan om tegenstellingen die kunnen leiden tot segregatie binnen de school en dus onze samenleving tegen te gaan. De godsdienstdocent staat voor een geweldige uitdaging om dit vorm te geven.